🏗️ ความปลอดภัยงานก่อสร้าง: เจาะลึกกฎกระทรวงปี 2564 ที่ผู้รับเหมาต้องรู้!

🏗️ ความปลอดภัยงานก่อสร้าง: เจาะลึกกฎกระทรวงปี 2564 ที่ผู้รับเหมาต้องรู้!

งานก่อสร้างเป็นหนึ่งในงานที่มีความเสี่ยงสูง ทั้งอุบัติเหตุจากการทำงานบนที่สูง การใช้นั่งร้าน หรืออุปกรณ์ต่างๆ ที่ไม่ปลอดภัย เพื่อป้องกันอันตรายและส่งเสริมความปลอดภัยในการทำงาน กฎหมายของไทยจึงได้ออก กฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานด้านความปลอดภัยในงานก่อสร้าง พ.ศ. 2564 ซึ่งเป็นกฎหมายที่ใช้บังคับอยู่ในปัจจุบันโดยตรง ครอบคลุมถึงการทำงานบนที่สูง การติดตั้งนั่งร้าน และมาตรการที่นายจ้างและลูกจ้างต้องปฏิบัติ

ในบทความนี้ เราจะสรุปใจความสำคัญของกฎหมายนี้ในรูปแบบที่เข้าใจง่าย พร้อมแนะแนวทางปฏิบัติที่ถูกต้องตามหลักกฎหมาย เพื่อให้เจ้าของกิจการ วิศวกร จป. และผู้ปฏิบัติงานในไซต์งานเข้าใจและนำไปใช้ได้จริง

---

⚖️ กฎหมายที่เกี่ยวข้องโดยตรง

🔹 พระราชบัญญัติความปลอดภัยฯ พ.ศ. 2554
– กำหนดให้ นายจ้างมีหน้าที่จัดการความปลอดภัย และ ลูกจ้างต้องปฏิบัติตาม

🔹 กฎกระทรวงฯ ปี 2564
– ให้รายละเอียดลึกเฉพาะ งานก่อสร้าง โดยครอบคลุมถึงการ ทำงานบนที่สูง และ การใช้นั่งร้าน

---

🧗‍♂️ ส่วนที่ 1: การทำงานบนที่สูง

✅ การประเมินความเสี่ยง

📌 นายจ้างต้อง
🔸 ประเมินความเสี่ยง
🔸 จัดทำแผนควบคุม
🔸 สื่อสารให้ลูกจ้างเข้าใจ

✅ การป้องกันการพลัดตก

🔸 ราวกั้นตก สูง 90–110 ซม. + Mid Rail + Toeboard ≥10 ซม.
🔸 ตาข่ายนิรภัย กรณีติดตั้งราวไม่ได้
🔸 PFAS (Full Body Harness + Lanyard + Shock Absorber + จุดยึด ≥ 2,270 กก.)
🔸 Rescue Plan ต้องมีระบบช่วยเหลือกรณีตกค้าง

✅ การป้องกันวัสดุตกหล่น

🔸 ใช้ผ้าใบ/ตาข่ายคลุม
🔸 ห้ามวางของใกล้ขอบ

✅ ทางขึ้น-ลง

🔸 ต้องปลอดภัย เช่น บันได ลิฟต์ชั่วคราว

✅ สภาพแวดล้อม

🔸 ห้ามทำงานที่สูงเมื่อฝนตก ลมแรง หรือมีพายุ (เว้นงานฉุกเฉิน)

---

🛠️ ส่วนที่ 2: การทำงานติดตั้งนั่งร้าน

✅ การออกแบบและคำนวณ

📌 ต้องมี วิศวกรออกแบบ และ คำนวณน้ำหนักบรรทุกทั้งหมด

✅ วัสดุนั่งร้าน

🔸 ไม้: Ultimate Bending Strength ≥ 300 kg/cm², Factor of Safety ≥ 4
🔸 เหล็ก: Yield Strength ≥ 2,400 kg/cm², ต้องได้มาตรฐาน มอก./สากล

✅ การติดตั้ง

🔸 ผู้ติดตั้งต้องผ่านการอบรม
🔸 เสาค้ำยันต้องได้ฉาก
🔸 มีการยึดโยงกับโครงสร้างหลัก
🔸 พื้นนั่งร้าน: กว้าง ≥ 60 ซม., มีราวกั้นและ Toeboard
🔸 บันไดขึ้น-ลง: ต้องปลอดภัย
🔸 ถ้าใกล้สายไฟ ต้องมีมาตรการป้องกันไฟฟ้า

✅ การใช้งาน

🔸 มีผู้ควบคุมงานดูแล
🔸 ห้ามบรรทุกเกินกำหนด
🔸 ตรวจสอบก่อนใช้งานทุกวัน
🔸 ติดป้ายแสดงสถานะนั่งร้าน

✅ การรื้อถอน

🔸 ต้องมีแผนงาน
🔸 ห้ามปล่อยให้ชิ้นส่วนตกหล่นใส่ผู้อื่น

---

📋 ข้อควรปฏิบัติ (นายจ้าง-ลูกจ้าง)

👷‍♂️ นายจ้างต้อง:
🔹 ประเมินความเสี่ยง
🔹 จัดหาอุปกรณ์และ PPE มาตรฐาน
🔹 ฝึกอบรมพนักงาน
🔹 มีป้ายเตือน/อุปกรณ์ปฐมพยาบาล
🔹 ควบคุมให้ลูกจ้างปฏิบัติตามระเบียบ

🧑‍🔧 ลูกจ้างต้อง:
🔸 ปฏิบัติตามคำสั่งและระเบียบ
🔸 สวม PPE ให้ถูกต้อง
🔸 ตรวจสอบอุปกรณ์ก่อนใช้งาน
🔸 แจ้งหากพบอุปกรณ์/นั่งร้านชำรุด
🔸 ห้ามดัดแปลงนั่งร้านโดยพลการ

---

❌ ข้อห้ามเด็ดขาด

🚫 ทำงานบนที่สูงเมื่อสภาพอากาศไม่ปลอดภัย
🚫 ทำงานโดยไม่มี PFAS
🚫 บรรทุกน้ำหนักเกิน
🚫 ดัดแปลง/ปีนป่าย/โยนของจากที่สูง
🚫 บุคคลที่ไม่มีหน้าที่เข้าใกล้นั่งร้าน

---

⚠️ บทลงโทษ

หากฝ่าฝืน นายจ้างอาจได้รับโทษตาม พ.ร.บ. ความปลอดภัยฯ พ.ศ. 2554
📌 มีทั้งโทษ ปรับ และ จำคุก ขึ้นอยู่กับกรณีความร้ายแรง

---

🏁 สรุปส่งท้าย

"ความปลอดภัยคือการลงทุน ไม่ใช่ค่าใช้จ่าย"
กฎกระทรวงปี 2564 ไม่ได้ออกมาเพื่อสร้างภาระ แต่เพื่อคุ้มครองชีวิตคนทำงาน หากทุกฝ่ายในไซต์ก่อสร้างร่วมมือกัน ทั้งนายจ้างและลูกจ้าง ก็สามารถลดอุบัติเหตุและเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานได้อย่างยั่งยืน