❓ไขข้อสงสัย: ทำไมต้องวัดค่า LEL ก่อนเข้าทำงานในที่อับอากาศ?
การทำงานในที่อับอากาศ (Confined Space) ไม่ใช่แค่เรื่องของ “ความกล้า” หรือ “ความชำนาญ” แต่มันคือ เรื่องของความปลอดภัยต่อชีวิต
หลายคนยังสงสัยว่า เครื่องวัดก๊าซต้องตั้งเตือนที่กี่เปอร์เซ็นต์ถึงจะปลอดภัย?
เครื่องแสดงผลเป็น %LEL หมายถึงอะไร? แล้วกฎหมายไทยมีข้อกำหนดอย่างไรบ้าง?
บทความนี้จะพาเราไป เข้าใจหลักการวัดค่า LEL อย่างถูกต้อง พร้อมอ้างอิงข้อกฎหมายไทยแบบชัดเจน เพื่อให้การทำงานในที่อับอากาศเป็นไปอย่างปลอดภัย และลดความเข้าใจผิดที่อาจนำไปสู่อุบัติเหตุร้ายแรงได้
🧪 ความแตกต่างระหว่างหน่วยวัด: %Vol และ %LEL
🔹 %Vol (เปอร์เซ็นต์โดยปริมาตร)
: แสดงปริมาณของก๊าซในอากาศโดยตรง มักใช้ใน MSDS เช่น
“มีเทนจะติดไฟที่ 5%Vol” หมายถึง ถ้าอากาศมีมีเทน 5% ก็เสี่ยงระเบิด
🔹 %LEL (Lower Explosive Limit)
: แสดงความเข้มข้นของก๊าซเทียบกับจุดที่สามารถติดไฟได้
เครื่องวัดจะตั้งค่า LEL ให้เท่ากับ 100% เพื่อให้อ่านง่าย
📌 ตัวอย่าง: มีเทน
🔸 ค่า LEL จาก MSDS = 5%Vol
🔸 ดังนั้น 100%LEL บนเครื่องวัด = 5%Vol
🔸 ถ้าเครื่องวัดแสดงค่า 10%LEL = 0.5%Vol (ยังไม่ติดไฟ แต่เริ่มอันตราย)
⚙️ หลักการทำงานของเครื่องวัดก๊าซ: ป้องกันก่อนเกิดเหตุ
🔸 เครื่องวัดก๊าซจะเตือน ล่วงหน้า ก่อนถึงระดับอันตรายจริง
🔸 ตัวอย่างการเตือน: 10%LEL = มีมีเทนในอากาศเพียง 0.5%Vol
🔸 ยังไม่ถึงระดับระเบิด แต่เป็น “สัญญาณเตือนให้รีบออกมา”
📌 อย่าเข้าใจผิดว่า “จะระเบิดก่อนเครื่องเตือน” — ไม่จริง!
ระดับ Alarm ส่วนใหญ่ถูกตั้งไว้ที่ 10%LEL หรือ 20%LEL
เพื่อให้มีเวลาตอบสนองได้ทัน
📜 กฎหมายไทยว่าอย่างไร?
กฎกระทรวงปี 2562 ระบุไว้ชัดใน ข้อ 11 (2)
“หากบรรยากาศมีสารไวไฟเกิน 10%LEL ถือเป็น 'บรรยากาศอันตราย'”
📌 หากเครื่องวัดก๊าซแสดงค่าเกิน 10%LEL นายจ้างต้อง:
🧯 อพยพคนออกจากพื้นที่ทันที
🧪 ค้นหาสาเหตุและประเมินความเสี่ยง
🌬️ ระบายอากาศหรือดำเนินการแก้ไขจนกลับสู่สภาวะปลอดภัย
✅ สรุปชัดๆ: เข้าใจ LEL เพื่อป้องกันเหตุร้าย
การเข้าใจค่าต่าง ๆ บนเครื่องวัดก๊าซ โดยเฉพาะ %LEL
ไม่ใช่เรื่องของวิศวกรรมเท่านั้น แต่คือ เรื่องของชีวิตคนในพื้นที่ทำงาน
🔹 %Vol = ปริมาณก๊าซตามจริง
🔹 %LEL = ตัวบอกความเสี่ยงบนเครื่องวัด
🔹 เกิน 10%LEL = บรรยากาศอันตรายตามกฎหมาย
🔹 เครื่องวัดก๊าซ = อุปกรณ์เตือนล่วงหน้า ไม่ใช่แค่รายงานหลังเกิดเหตุ
🧠 ความรู้แบบนี้ควรถูกสื่อสารให้ครอบคลุมทั้งผู้บริหาร หัวหน้างาน และผู้ปฏิบัติงาน เพื่อสร้างวัฒนธรรมความปลอดภัยร่วมกัน
📌 ติดตามบทความความปลอดภัยเพิ่มเติมได้ที่ SafetyXpert
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น